Nie byle jaka mięta

O leczniczych właściwościach roślin wiadomo od tysięcy lat. Pierwsze wzmianki pochodzą z Babilonii sprzed 2000 lat p.n.e. Jednak kolebką zielarstwa był Egipt. Już wówczas mięta była znana bardzo dobrze i odgrywała istotną rolę w terapii schorzeń przewodu pokarmowego, choć nie tylko. Przez te 4 tysiące lat, w odróżnieniu od innych preparatów, absolutnie nie straciła na znaczeniu. Wręcz przeciwnie, od kilkudziesięciu lat dysponujemy solidnymi dowodami naukowymi na jej skuteczność.

Jak działa olejek z mięty pieprzowej?
Najważniejszym składnikiem w mięcie jest mentol. To jego procentowa zawartość w całkowitej porcji olejku decyduje o skuteczności działania określonego preparatu. A w różnych preparatach ta zawartość jest inna, w większości (tak jak w herbatce czy, nie przymierzając, cukierku) nie da się określić precyzyjnie stężenia mentolu, bo jego zawartość jest tak mała, że nieoznaczalna.

W przypadku leków cały proces hodowli ziół, przygotowania i następnie produkcji ostatecznego produktu poddany jest kontroli i standaryzacji, co gwarantuje odpowiednią i powtarzalną ilość aktywnych składników w preparacie.

Druga kluczowa różnica dotyczy postaci farmaceutycznej. Jeśli olejek nie jest chroniony kapsułką odporną na działanie kwasu żołądkowego, mentol działa od razu w górnej części przewodu pokarmowego i nie ma go już w dalszych częściach, w których spodziewalibyśmy się jego efektu.
W przypadku kapsułki dojelitowej odpornej na działanie kwasu rzecz się ma inaczej: mentol nie drażni przełyku i w większości dociera do dalszej części jelita cienkiego i okrężnicy, czyli tam, gdzie w przypadku zaburzeń pracy jelit jego działanie jest najbardziej pożądane.
Za skuteczność olejku z mięty pieprzowej odpowiada jego złożony mechanizm działania. Najlepiej poznany jest podstawowy mechanizm rozkurczowy (inaczej spazmolityczny) powodujący relaksację mięśni gładkich przewodu pokarmowego, co prowadzi do ustąpienia bólu.
Olejek z mięty pieprzowej działa także przeciwwzdęciowo. Również w złożonym mechanizmie, hamując skurcze, ale także działając wiatropędnie (przeciwpieniąco) i choleretycznie (stymuluje produkcję i wydzielanie żółci). Działanie to prowadzi do rozbicia uformowanych w jelicie w zbyt duże porcje mas pokarmu czy piany.
Oprócz postaci farmaceutycznej, ważna też jest określona dawka, która musi być dostarczona. Dla przykładu, zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, w celu zmniejszenia objawów zespołu jelita nadwrażliwego rekomenduje się stosowanie olejku miętowego w dawce 180-225 mg olejku dwa razy na dobę.
Należy jednak podkreślić, że wszystko wymaga czasu, różne mechanizmy działania aktywowane są w różnym czasie. Antagonizm względem kanałów wapniowych czy stymulacja receptorów opioidowych zaczną się (choć nie rozwiną pełnego działania) po godzinach, jednak na pełną ocenę efektów leczenia należy poczekać nawet kilkanaście tygodni.

Komu może pomóc lek z olejkiem z mięty pieprzowej?
Jest to preparat pierwszego wyboru dla szerokiej grupy odbiorców, przede wszystkim dla osób cierpiących na skurczowe bóle brzucha, na wzdęcie, na zespół jelita drażliwego. Najnowszy przegląd systematyczny i krzyżowa metaanaliza z 2020 r. opublikowana w „Lancet” przez Blacka i wsp., która po ocenie 5 863 badań 81 uznała za przydatne, a 51 możliwych do analizy oceniła skuteczność mięty pieprzowej u 4 644 pacjentów. Olejek z mięty pieprzowej przynosił ulgę we wszystkich objawach zespołu jelita drażliwego (tzw. objawy ogółem), czyli w zmniejszeniu bólu, biegunki i zaparcia, nie tylko jednego z tych objawów, najlepiej ze wszystkich poddanych analizie leków (rozkurczowych, trójpierścieniowych przeciwdepresyjnych, inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny, agonistów kanałów wapniowych, błonnika rozpuszczalnego), co czyni go w tej chwili pierwszym i podstawowym lekiem do długotrwałej terapii zespołu jelita nadwrażliwego. Największym atutem leku jest jego naturalne pochodzenie i działania uboczne porównywalne z placebo.
Bardzo ważny jest sposób przyjmowania kapsułek z olejkiem z mięty pieprzowej, tak żeby nie powodowały tzw. odbijania miętą. Należy je przyjmować 30 minut przed posiłkiem (na pusty żołądek), popijając niewielką ilością wody.

Komu warto polecić olejek z mięty pieprzowej?

• osobom zgłaszającym skurczowe bóle brzucha,
• osobom ze wzdęciem brzucha,
• osobom z zespołem jelita nadwrażliwego.