Zaburzenia flory bakteryjnej pochwy

autorka: dr n. med. Małgorzata Marcinkiewicz
specjalista dermatolog-wenerolog

W warunkach fizjologicznych błona śluzowa pochwy jest zasiedlona przez różne rodzaje drobnoustrojów, w tym liczne bakterie tlenowe i beztlenowe oraz grzyby drożdżopodobne z rodzaju Candida. Około 95% mikroflory pochwy stanowią pałeczki kwasu mlekowego, przede wszystkim Lactobacillus acidophilus, Lactobacillus fermentum i Lactobacillus planarum. Poprzez produkcję kwasu mlekowego utrzymują kwaśne pH pochwy (w granicach 3,5-4,2), co zapobiega rozwojowi mikroorganizmów chorobotwórczych, a zatem infekcji. Pałeczki kwasu mlekowego chronią błonę śluzową pochwy także poprzez wytwarzanie substancji tworzących niekorzystne środowisko do namnażania się bakterii, jak inhibitory proteaz, laktocydyna oraz nadtlenek wodoru (H2O2). To specyficzne mikrośrodowisko istnieje dzięki równowadze, jaka utrzymuje się między drobnoustrojami zasiedlającymi pochwę. Homeostaza, jednakże, może zostać łatwo zachwiana. Spadek odporności, aktywność seksualna, irygacje pochwy czy nadmierna higiena prowadzą do wzrostu ryzyka rozwoju zakażenia o charakterze bakteryjnym, grzybiczym lub pierwotniakowym. W związku z tym może dojść do drastycznego obniżenia liczby pałeczek kwasu mlekowego, a w konsekwencji do zaburzenia biocenozy pochwy i rozwoju patogenów.

Dostarczenie do organizmu pałeczek kwasu mlekowego może wspomóc odbudowę naturalnej równowagi mikrobiologicznej. Można zastosować preparaty zawierające probiotyki, czyli drobnoustroje, które w warunkach fizjologicznych występują w organizmie. Można jest stosować doustnie lub dopochwowo. Pałeczki kwasu mlekowego w formie globulek dopochwowych zaleca się stosować w celu utrzymania lub przywrócenia prawidłowej flory bakteryjnej pochwy u kobiet. W przypadku kapsułek dopochwowych działanie dobroczynnych bakterii jest natychmiastowe. Pałeczki kwasu mlekowego zawarte w globulkach dopochwowych posiadają silne właściwości adhezyjne do nabłonka pochwy, które umożliwiają im kolonizację i przeżywalność w pochwie. Już od momentu aplikacji pałeczki kwasu mlekowego zmieniają środowisko pochwy na kwaśne podczas fermentacji glikogenu zawartego w komórkach nabłonka pochwy.

Niskie pH, jak już wspomniano, chroni drogi rodne przed namnażaniem się patogenów i rozwojem zakażeń. Stosowanie probiotyków jest wskazane zwłaszcza po kuracji antybiotykowej, by odbudować zdziesiątkowaną florę fizjologiczną, ale także po częstych kąpielach w basenach, o czym często zapominamy. Profilaktycznie, a także po antybiotykoterapii, zaleca się aplikację 1 kapsułki na dobę, tuż przed snem, przez 4-6 dni, dopochwowo niezwłocznie po miesiączce.

Jeśli uczucie pieczenia czy swędzenia w obrębie narządów płciowych mimo stosowania probiotyków nie mija, nie warto zwlekać z wizytą u lekarza.

Czynniki predysponujące do wystąpienia zaburzeń flory bakteryjnej pochwy

Czynniki egzogenne:

• błędy higieniczne,
• częste irygacje pochwy,
• antybiotykoterapia,
• antykoncepcja,
• zabiegi w obrębie dróg rodnych,
• kąpiele w basenie.

Czynniki endogenne:

• zaburzenie odporności,
• wahania hormonalne w zależności od fazy cyklu.