Nauka
Słoneczna bulwa wraca do łask
7 minut
autorka: mgr farm. Joanna Kaczmarczyk
farmaceutka, autorka bloga Receptanasmak.pl o farmacji i zdrowym żywieniu
Topinambur, a właściwie słonecznik bulwiasty (Helianthus tuberosus), należy do rodziny Asteraceae i jest blisko spokrewniony z dobrze nam znanym słonecznikiem zwyczajnym. Pierwsze wzmianki o topinamburze pochodzą z Ameryki Północnej, gdzie był z powodzeniem uprawiany i spożywany jeszcze przed przybyciem Krzysztofa Kolumba. Wkrótce potem dotarł do Europy, z czasem jednak niemal całkowicie został wyparty przez ziemniaka.
Zarówno jadalną, jak i potencjalnie leczniczą część rośliny stanowią bulwy. Ich wyjątkową cechą jest obecność inuliny (ok. 17% masy), która jest polimerem fruktozy (a nie jak
np. w ziemniakach skrobi będącej polimerem glukozy). Dodatkowo topinambur zawiera ok. 3% białka (w tym także aminokwasy egzogenne) oraz jest źródłem nierozpuszczalnego błonnika, krzemionki, witaminy B1, potasu i żelaza. Topinambur charakteryzuje się niską kalorycznością oraz niskim indeksem glikemicznym, dlatego wskazany jest u osób cierpiących na nadwagę lub otyłość oraz u diabetyków.
Inulina zawarta w bulwach nie jest trawiona w przewodzie pokarmowym człowieka. Po dotarciu do jelita grubego ulega fermentacji z udziałem występujących tam bakterii, stanowiąc tym samym świetny prebiotyk: wpływa korzystnie na florę bakteryjną, prowadząc do rozwoju m.in. bifidobakterii i doprowadzając do równowagi między korzystnymi a chorobotwórczymi bakteriami w przewodzie pokarmowym. Cechę tę możemy wykorzystać np. w trakcie lub po przebytej antybiotykoterapii.
Ze względu na zawartość inuliny topinambur stanowi korzystny składnik w diecie cukrzyków. Wykazano, że inulina obniża poposiłkowy poziom glukozy i insuliny we krwi. Badania potwierdziły, iż zastosowanie słonecznika bulwiastego w diecie korzystnie wpływa na profil glukozy we krwi oraz obniża poziom trójglicerydów, cholesterolu całkowitego oraz frakcji LDL. W tym samym badaniu wykazano także korzystny wpływ na funkcjonowanie wątroby i nerek. Kolejne badania donoszą nawet o zapobieganiu rozwoju insulinooporności i cukrzycy typu 2 u szczurów karmionych dietą wysokofruktozową, którą wzbogacono topinamburem. Istnieją również doniesienia na temat antynowotworowego działania rośliny, zwłaszcza w stosunku do pewnych linii komórkowych raka sutka.
Jako rozpuszczalny błonnik pokarmowy inulina usprawnia pracę jelit, zwiększając masę i częstotliwość wypróżnień, a tym samym przeciwdziałając zaparciom. Dodatkowo wraz z pektynami i błonnikiem pomaga usunąć toksyny organiczne oraz metale ciężkie poprzez ich wiązanie oraz pobudzanie perystaltyki.
Istnieją doniesienia, iż topinambur zapobiega zakażeniom dróg moczowych, a także działa przeciwstresowo i poprawia koncentrację. Nie brak mu korzystnego wpływu na nasz wygląd – zawartość koloidalnej krzemionki wzmacnia skórę, włosy i paznokcie.