Opieka farmaceutyczna
Kamica nerkowa – wskazówki dla farmaceuty
7 minut
autor: lek. med. Michał Puszyński
Katedra i Klinika Urologii i Onkologii Urologicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego
Kamica nerkowa jest istotnym problemem współczesnego społeczeństwa. Dotyka ona ok. 2-3 proc. społeczeństwa europejskiego i dotyczy częściej mężczyzn niż kobiet (stosunek 3:1) głównie w wieku 30-50 lat. Niestety, często ma charakter nawrotowy (nawet w 50% przypadków). Ryzyko wystąpienia kamicy wzrasta w krajach gorących (do 20-25%), gdzie do jej powstania usposabia ekspozycja na słońce (zwiększone wytwarzanie witaminy D) oraz zwiększona utrata płynów przez skórę.
Zazwyczaj kamica nerkowa pozostaje bezobjawowa aż do momentu przemieszczenia się kamienia do miedniczki nerkowej lub moczowodu. Powoduje on zablokowanie odpływu moczu z nerki, manifestując się szeregiem objawów. Klasyczne objawy kolki nerkowej to bardzo silny napadowy ból okolicy lędźwiowej zlokalizowany jednostronnie, zazwyczaj promieniujący do krocza, cewki moczowej, pęcherza moczowego w zależności od poziomu położenia konkrementu w moczowodzie. Krwiomocz lub znacznie częściej krwinkomocz diagnozowany w badaniu ogólnym moczu prawie zawsze towarzyszy napadom kolki nerkowej. Jednak może on być nieobecny nawet w 15% przypadków. Podczas napadu kolki nerkowej mogą wystąpić także wymioty, nudności, a w rzadkich przypadkach objawy niedrożności jelit. Blokada odpływu moczu z nerki powstała na skutek zablokowania moczowodu przez kamień prowadzi do zastoju moczu w nerce, powodując poszerzenie jej układu kielichowo-miedniczkowego doprowadzając do zwiększenia napięcia jej torebki. Przemieszczający się ku dołowi kamień dodatkowo podrażnia moczowód w miejscu jego zablokowania, powodując wzmożenie jego fali perystaltycznej.
Pacjenci zwykle są niespokojni, nie potrafią znaleźć dla siebie wygodnej pozycji. Atakowi kamicy może towarzyszyć niewielka gorączka i leukocytoza. Pacjenci z wysoką gorączką, silnymi nawrotowymi dolegliwościami bólowymi, znaczną leukocytozą, ropomoczem, zaawansowaną cukrzycą, kobiety w ciąży lub pacjenci z jedyną nerką wymagają konsultacji urologicznej lub co najmniej wykonania badania USG nerek celem wykluczenia obecności wodonercza.