Przewaga luteiny wolnej nad jej formą zestryfikowaną

 5 minut

autorka: dr n. farm. Paulina Mączka
farmakolog

Luteina jest żółto-pomarańczowym barwnikiem naturalnie występującym w przyrodzie. Należy do ksantofili – substancji barwnych z grupy karotenoidów. Z kolei pod względem budowy chemicznej – do grupy nienasyconych węglowodorów polienowych zbudowanych z ośmiu reszt izoprenowych, tworzących łańcuch węglowy o 40 atomach węgla i dwóch grupach -OH w pierścieniach ß-jonowych. Luteina jest substancją lipofilną, dobrze rozpuszcza się w tłuszczach. Ze względu na obecność w cząsteczce grup hydroksylowych wykazuje większą polarność niż pozostałe karotenoidy.

Luteina syntetyzowana jest wyłącznie przez rośliny, konieczne jest więc jej dostarczenie w diecie bogatej w warzywa i owoce. Obecna w roślinach występuje w dwóch postaciach: wolnej (luteina lub jej forma epoksydowa) i w formie estru z kwasem palmitynowym. Wolna forma luteiny występuje głównie w zielonych częściach warzyw, natomiast żółte oraz pomarańczowe owoce i warzywa bogate są w estry luteiny. Rośliny charakteryzujące się dużą zawartością luteiny to szpinak, jarmuż, brokuły, natka pietruszki, jeżyny, agrest oraz melon. Przyjęta z dietą po strawieniu w dwunastnicy i żołądku tworzy wraz z monoglicerydami i wolnymi kwasami tłuszczowymi kompleksy umożliwiające ich utrzymanie w wodzie w postaci roztworu micelarnego. Za pośrednictwem chylomikronów tworzących się w enterocytach związki te są wydzielane do naczyń chłonnych i transportowane za pomocą krwi do wątroby. Z jelita trafia do wątroby, gdzie włączana jest w struktury lipoprotein LDL i HDL i pod tą postacią rozprowadzana jest w organizmie.
Luteina gromadzi się głównie w soczewce oka i centralnej części siatkówki. Niezależnie od formy przyjmowanej luteiny tylko jej wolna forma jest wchłaniana przez organizm i w takiej postaci identyfikowana jest w surowicy krwi.[1]

luteina_wykres

Obie postacie tego związku – wolna i zestryfikowana – wydają się być na równi przyswajalne przez ludzki organizm. Jednak ze względu na to, że czynną formą luteiny w organizmie jest forma nieestryfikowana, estry luteiny dostarczone w pożywieniu muszą zostać przekształcone w formę wolną, a proces ten odbywa się pod działaniem enzymów jelita cienkiego. O biodostępności i stopniu przyswajalności luteiny decyduje aktywność odpowiednich enzymów trawiennych zdolnych do uwalniania luteiny z jej form zestryfikowanych oraz obecność innych związków tłuszczowych w pokarmie.

Strony: 1 2