Opieka farmaceutyczna
Przeziębienie czy alergia?
7 minut
autorka: dr n. med. Katarzyna Wrotek
specjalista chorób wewnętrznych, alergolog, członek Polskiego Towarzystwa Alergologicznego
Pacjenci często jednak oczekują szybkich rozpoznań i szybkich efektów leczenia. Aby skrócić czas trwania złego samopoczucia zamiast do lekarza idą do apteki z pytaniem: „Co najlepiej wziąć na katar?”. Stosunkowo często, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, dolegliwości ze strony układu oddechowego są wywoływane przez alergię i infekcje wirusowe określane jako przeziębienie. Przeziębienie to zespół objawów związanych z zapaleniem błony śluzowej nosa, gardła i zatok przynosowych, spowodowany zakażeniem przez jeden z wielu gatunków wirusów (ponad 200). Jest to prawdopodobnie najczęstsza choroba, która kilka razy w roku dotyka większość populacji. Dorośli zapadają na przeziębienie średnio 2-4 razy w roku, u osób w podeszłym wieku choroba jest rzadsza (średnio 1 epizod w roku). U dzieci przeziębienie występuje około 2-3 razy częściej niż u dorosłych. Do zakażenia dochodzi w czasie kontaktu z chorym (droga kropelkowa) lub przez kontakt z zakażonymi przedmiotami (poręcze, klamki, słuchawki telefonów).
Najczęstsze wirusy powodujące przeziębienie to:
- rinowirusy – są sprawcami 40-50% przypadków przeziębienia,
- koronawirusy – odpowiadają one za 10-15% przypadków przeziębienia,
- inne wirusy (m.in. adenowirusy, wirusy Coxsackie, wirusy paragrypy, parwowirusy, RSV i enterowirusy).
Co trzeci Polak doświadcza objawów alergii ze strony układu oddechowego. Liczba alergików stale rośnie zwłaszcza w krajach rozwiniętych, o wyższym standardzie życia. Szacuje się, że w Polsce liczba osób z alergicznym nieżytem nosa (ANN) dochodzi do 40% społeczeństwa. Objawy alergii w sezonie grzewczym są wynikiem zwiększonego stężenia alergenów całorocznych w pomieszczeniach (roztocze kurzu domowego, ślina i złuszczone komórki naskórka zwierząt domowych, grzyby pleśniowe). Dlaczego to stężenie rośnie? Ponieważ na krócej otwierane są okna (gorsza wentylacja), w ogrzewanych pomieszczeniach zwiększana jest wilgotność powietrza (powyżej 50%) za pomocą różnego typu nawilżaczy. Objawy przeziębienia i alergii mogą być bardzo podobne, ponieważ pojawiają się na skutek stanu zapalnego. W przeziębieniu stan zapalny rozwija się w wyniku namnażania się wirusów w komórkach, w alergii – po kontakcie z alergenami. Odpowiedzią jest zwiększenie aktywności układu odpornościowego. Aktywowane komórki uczestniczące w procesie zapalnym wydzielają m.in. histaminę, prostaglandyny, bradykininę, leukotrieny i wiele innych mediatorów wpływających na nasilenie reakcji zapalnej poprzez przyciąganie kolejnych leukocytów. Liczne leukocyty i produkty rozpadu komórek sprawiają, że wydzielina wyciekająca z nosa nabiera żółtego koloru (często mylnie jest to uznane przez pacjentów za infekcję bakteryjną). Pojawiają się bóle gardła i głowy, katar lub poczucie zatkanego nosa, pokasływanie. Złe samopoczucie zmusza do sięgania po leki. Pytanie czy lepsze będą specyfiki na alergię czy na przeziębienie?