Antybiotyki – stosowanie u dzieci

autorka: dr n. farm. Arleta Matschay
Pracownia Farmacji Praktycznej, Katedra i Zakład Technologii Postaci Leku, Wydział Farmaceutyczny, Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu

Najistotniejszą kwestią jest prawidłowe rozróżnienie infekcji bakteryjnej z możliwością leczenia antybiotykami od wirusowej, w której antybiotykoterapia jest przeciwwskazana. Niestety w pierwszej fazie choroby obraz infekcji, np. dróg oddechowych w obrębie gardła, migdałków podniebiennych, ucha środkowego czy nosa, jest trudny do rozpoznania. Lekarz pediatra powinien dokonać właściwego wywiadu, przeprowadzić badanie przedmiotowe, a także rozważyć wykonanie badania mikrobiologicznego (antybiogram). Jest to niezwykle istotne pacjentów pediatrycznych, gdyż proces rozwijającej się infekcji bakteryjnej przebiega u dzieci często niezmiernie dynamicznie (zakażenie może znacznie szybciej przejść w proces uogólniony). Dodatkowo u dzieci reakcja organizmu na terapię też jest odmienna z uwagi na stadium rozwojowe związane z wiekiem, a mechanizmy obronne są niedostatecznie wykształcone w obronie przed patogenami, co spowodowane jest niedojrzałością immunologiczną. Zalecony antybiotyk powinien charakteryzować się największą skutecznością eradykacji bakterii. Dlatego w przypadku zdiagnozowanej infekcji bakteryjnej korzystniej jest dobrać preparat o szerokim działaniu bakteriobójczym (na bakterie Gram-dodatnie i -ujemne) niż bakteriostatycznym, szczególnie jeśli nie wykonano uprzednio antybiogramu. Dobór antybiotyku powinien uwzględniać także najmniejszą liczbę działań niepożądanych, wydłużony odstęp pomiędzy kolejnymi dawkami i najlepszą postać terapeutyczną. W takich przypadkach lekarz powinien dostosować właściwości farmakologiczne poszczególnych preparatów z indywidualnymi cechami małego pacjenta, takimi jak: wiek, masa ciała, drogi podania. Ponadto bardzo ważne jest ustalenie schematu właściwego dawkowania po dokonanej ocenie parametrów farmakokinetycznych, ze względu na niedojrzałość czy dysfunkcje poszczególnych układów i narządów (żołądek, wątroba, jelita, nerki), a także ewentualne reakcje alergiczne, stosowane wcześniej antybiotyki i schorzenia współistniejące.

Niestety, mimo stosunkowo dobrze poznanej terapii antybiotykami ciągle mają miejsce nieprawidłowości w jej zastosowaniu. Przede wszystkim już na początku może pojawić się zbyt wczesna i nieuzasadniona decyzja lekarza o rozpoczęciu leczenia antybiotykiem. Zbyt rzadko także zleca się badania bakteriologiczne w celu doboru rodzaju antybiotyku. Ponadto podczas leczenia może mieć miejsce nieprawidłowe dostosowanie antybiotyku do wieku dziecka oraz nieodpowiednie dawkowanie czy niewłaściwa długość terapii, co może skutkować brakiem pożądanych efektów terapeutycznych i powikłań terapii. Rodzice muszą zostać poinformowani przez lekarza prowadzącego ich dziecko, a także dodatkowo przez farmaceutę w aptece podczas realizacji recepty na antybiotyk, iż niezmiernie istotne jest rozpoczęcie systematycznej antybiotykoterapii, właściwa dawka leku, odpowiedni schemat dawkowania, długość kuracji oraz zwrócenie uwagi na ewentualne działania niepożądane.

Strony: 1 2 3