Przydatność leku po otwarciu

Każdy lek posiada swój termin ważności, który jest określany na podstawie badań organoleptycznych, fizykochemicznych i mikrobiologicznych. Powinien być umieszczony zarówno na opakowaniu zewnętrznym, jak i na opakowaniu bezpośrednim. Zazwyczaj podawana jest pełna data. Jeśli podany jest tylko miesiąc i rok, należy to rozumieć jako określenie ostatniego dnia danego miesiąca. Przekroczenie terminu ważności wiąże się z obniżeniem jakości leku. Zmniejsza się jego skuteczność, ale przede wszystkim lek może negatywnie wpłynąć na zdrowie pacjenta. Rozpad związków czynnych lub pomocniczych zawartych w leku może doprowadzić do zatrucia bądź wystąpienia działań niepożądanych. Pacjenci częściej pytają o termin ważności leku, niż o okres jego przydatności po otwarciu. Dlatego istotne jest, by uczulać ich na to, że preparat po otwarciu nie zawsze można stosować do daty wydrukowanej na opakowaniu. Termin przydatności danego leku do zastosowania po otwarciu zależy bowiem od jego rodzaju i postaci.

Tabletki i syropy

Tabletki pakowane w blistry oraz ampułki przechowywane w odpowiednich warunkach są pełnowartościowe do końca terminu ważności. W przypadku syropów i płynów jest podobnie, ale istnieje większe ryzyko zanieczyszczenia, a przez to możliwość obniżenia jego trwałości, większa niż w przypadku innych form leku. Leki, zwłaszcza w postaci płynnej, należy przechowywać w oryginalnych opakowaniach, szczelnie zamkniętych, i nie narażać na takie czynniki, jak światło, wilgoć czy wysoka temperatura. Farmaceuta powinien zwracać uwagę pacjenta na to, by odpowiednio przechowywał lek, a także, by zwracał uwagę na zmianę konsystencji bądź zabarwienia, co świadczy o rozkładzie związków zawartych w leku.

Zawiesiny i krople
Inaczej wygląda sprawa z antybiotykami dla dzieci w formie proszku do przygotowania zawiesiny, czy kroplami do oczu. Termin ważności podany na opakowaniu antybiotyku dla dzieci tyczy się suchego proszku. Po otwarciu i rozrobieniu go z wodą zmieniają się wymogi odnośnie warunków przechowywania tego leku. Należy sprawdzić w ulotce, jak długo daną zawiesinę można stosować. Okres przechowywania wynosi, w zależności od substancji czynnej i od temperatury, od 5 do 14 dni. W przypadku kropli do oczu, po otwarciu można ich używać jeszcze tylko przez miesiąc. Z tego powodu część kropli pakowana jest w dwie buteleczki, po to, by najpierw zużyć jedną i dopiero wówczas otworzyć drugą. Niektórzy producenci decydują się na pakowanie kropli do oczu w pojemniczki jednorazowego użytku. Dzięki temu eliminują ryzyko zanieczyszczenia podczas stosowania. Pozostałość po jednorazowym zakropleniu nie nadaje się do ponownego użycia.

Leki recepturowe
Farmaceuta powinien zwrócić szczególną uwagę na okres przydatności leku recepturowego (w tym przypadku nie stosujemy sformułowania termin ważności). Musimy wziąć pod uwagę formę leku. Proszki mogą być stosowane przez miesiąc od dnia ich przygotowania, z zaznaczeniem, że są przechowywane w szczelnym opakowaniu, w suchym miejscu. Mikstury zawierające cukier, bądź wyciągi roślinne – do 7 dni, inne – do 14 dni, w chłodnym miejscu, zaś roztwory spirytusowe nawet do 3 miesięcy. W przypadku maści nie ma konkretnego okresu stosowania. Jest on uzależniony od tego, czy są one bezwodne (bardziej trwałe), czy uwodnione.