Zapytaj eksperta

1. Kogo, zgodnie z prawem, należy obsługiwać w aptece poza kolejnością?

ODPOWIEDŹ:
Przepisy prawa wymieniają inwalidów wojennych i wojskowych oraz kombatantów jako te osoby, które mają prawo być obsłużone w aptece bez kolejki. To samo dotyczy zasłużonych honorowych dawców krwi i zasłużonych dawców przeszczepów. Pozostałe osoby, w tym niepełnosprawni i kobiety w ciąży, mogą być obsługiwani poza kolejnością tylko na podstawie prawa zwyczajowego, czyli gdy pozostałe osoby w kolejce są na tyle kulturalne, że zechcą ustąpić miejsca ciężarnej lub niepełnosprawnemu. Przepis o obsłudze tych osób bez kolejki zniknął bowiem z Ustawy o pomocy społecznej w 2004 r.

2. Co zrobić, jeśli przez pomyłkę księgowej pracownikowi apteki zostało wypłacone większe niż mu przysługuje wynagrodzenie? Jakie prawa przysługują pracownikowi, jeśli zostanie poproszony przez szefa o zwrot pieniędzy?

ODPOWIEDŹ:
Sytuację nadpłaty wynagrodzenia, czyli uzyskanie nienależnego świadczenia reguluje art. 410 Kodeksu cywilnego, który mówi, że ten, kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, zobowiązany jest do jej zwrotu. Sprawa komplikuje się jednak w przypadku nadpłaty w relacji pracownik-pracodawca. Zgodnie z Kodeksem Pracy dbanie o prawidłowość wypłacanego wynagrodzenia należy bowiem do obowiązków pracodawcy. Oznacza to, że pracownik, który otrzymał nienależną korzyść, czyli wyższą pensję, nie musiał wiedzieć, że jest to nadpłata i mógł ją wydać. W takim wypadku bezpodstawnie wzbogacona osoba może uniknąć obowiązku zwrotu pieniędzy, powołując się na art. 409 K.c. Mówi on, że osoba, która bezpodstawnie uzyskała korzyść nie musi jej zwracać, jeśli zużyła ją lub utraciła w taki sposób, że nie jest już wzbogacona (np. wydała ją na coś, czego nie da się spieniężyć). Chyba, że wyzbywając się korzyści lub zużywając ją powinna była liczyć się z obowiązkiem ich zwrotu. Gdy nie zadziała polubowna próba rozwiązania spornej kwestii, pracodawca może starać się odzyskać te pieniądze występując na drogę sądową. Roszczenie firmy przeciwko osobie, której omyłkowo wpłacono pieniądze o ich zwrot przedawnia się po trzech latach. Termin ten należy liczyć od dnia, w którym nienależna kwota wpłynęła na rachunek bankowy dłużnika. Jeżeli jednak pracownik, ze względu na chęć utrzymania dobrych stosunków w pracy, zechce zwrócić nadpłaconą kowtę, może się zgodzić na jej potrącenie z przyszłego wynagrodzenia.

3. Czy, i na jakiej podstawie, zatrudniony w aptece farmaceuta może zabiegać u swojego szefa o dofinansowanie do okularów korekcyjnych?

ODPOWIEDŹ:
Przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1.12.1998 r. w sprawie zasad BHP na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe mówią o tym, że pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom okulary korygujące wzrok, zgodnie z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych, przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego. Jeśli lekarz stwierdzi taką potrzebę w odniesieniu do pracownika użytkującego monitor ekranowy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy, pracodawca jest obowiązany okulary zapewnić. Niezrealizowanie tego obowiązku jest naruszeniem przepisów BHP, co stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika. Wysokość dofinansowania nie została określona przepisami prawa. Zgodnie z przyjętą w praktyce zasadą kwotę tę ustala pracodawca uwzględniając koszty szkieł oraz standardowych ramek (u różnych pracodawców zatem kwota ta jest inna). Kwota dofinansowania może być określona w regulaminie pracy lub zostać ujęta w odrębnym zarządzeniu. Prawo do uzyskania dofinansowania ma każdy pracownik, bez względu na okres zatrudnienia lub formę umowy o pracę.